Bourgondisch en Kerken

189. Maastricht (Citywalk) at EveryTrail

Rotterdam kan dan wel Maasstad heten, Maastricht heeft de oudste rechten en het ligt echt aan de Maas. met de prachtige Sint Servaasbrug als eye-catcher. Het is de oudste brug van Nederland. De stad zelf moet het afleggen tegen Nijmegen, dat als Romeinse vesting nog ouder is. Het was destijds wel hilarisch dat de Maastrichtse archivaris op zoek naar ouderdom op bronnen stuitte die Nijmegen dat oudste stad maakte. Maar wie weet verandert nog eens.
Maastricht is dus oud en hief al vroeg tol aan de Maas, die vanaf hier de delta instroomt. Het had vroeger een eigen bisdom, maar Luik werd later toch weer een tikkie belangrijker. Aan de kerkgeschiedenis doet het niets af, want de St. Jan, Sint Servaas en de Onze Lieve Vrouwe Basiliek mogen er zijn.  De Servaas is al weer aan zijn vierde kerk toe. Opgravingen leren dat er in de 4de eeuw al een kerk was. Later werd het een hoofdkerk (kapittelkerk). Nu kun je er kerkschatten bewonderen.
Ook de OLV basiliek mag er zijn: het staat op de Unesco erfgoedlijst en de Mariakapel is één van de meest bezochte pelgrimsplekken van Nederland. In een zee van kaarsen kan hier het genadebeeld Maria Sterre der Zee worden aanbeden.
De Heilige Janskerk is protestant en vormt een tweeling met de Servaaskerk. Oecumenischer kan het bijna niet.
De Jeker is het riviertje waarlangs veel kloosters zijn gevestigd en waaraan zich veel watermolens bevinden om energie te leveren aan de plaatselijke minddenstand. Je komt hier ook (alweer) langs de oudste stadspoort van Nederland: de Helpoort. Ze maakt deel uit van de eerste ommuring, want dat Maastricht een vestingstad was moge duidelijk zijn.
De Hollanders hebben hun stad altijd goed verdedigd, het heeft Nederland uiteindelijk die merkwaardige uitstulping in het zuiden opgeleverd.
Het Vrijthof, waaraan de tweelingkerken zich bevinden is een van de grootste pleinen van Nederland. Het staat vol monumenten zoals de Stadswacht, Het Kannunikhuis en het Generaalshuis waar nu het Thetaer ah Vrijthof is gevestigd. Aan het Vrijthof is het goed toeven, een complete lengte aan kroegen en eethuizen veraangenamen het verblijf in de stad. Met dat eten is het sowieso goed gesteld in de Limburgse hoofdstad. In vele straatjes vind je talloze restaurantje van veelal de hoogste kwaliteit. Het geeft Maastricht de faam van het bourgondisch zijn.
Via een boekhandel die in een kerk is gevestigd, komen we op de Markt. Door sloopwerkzaamheden ontsond hier in de 17de eeuw een gat en dus een plein, waar mooi een stadhuis kon komen. Pieter Post mocht het bouwen. Het is een Hollands bouwwerk en het symboliseert de Hollandse heerschappij over Limburg. Voordat we de stad verlaten komen we nog langs het Dinghuis (nu VVV). Het was de plek waar vroeger werd gesproken. Na allerlei omzwervingen in de tijd kun je er nu naar een hotel informeren.
We verlaten de stad over de Sint Servaasbrug. De oudste brug van Nederland dateert van 1298 en moets een oude Romeinse brug vervangen. De brug telde aanvankelijk negen bogen, maar de westboog is opgeheven, weer ingevoerd en opnieuw weggehaald voor de scheepvaart. Die ander acht zijn er gelukkig, na vele  vernielingen en vele restauraties. Ging er vroeger de tram overheen, nu alleen maar massa's toeristen die van het NS station komend van de stad kan genieten. Een mooie stad Maastricht.

Over Oude Sporen

188. Siebengwald - Plasmolen at EveryTrail

Een bijzondere wandeling omdat het de laatste is van het 4200km lange provincie grenstochtenproject. We starten in Siebengewald, het is een dorpje dat nog verder buiten het schootsveld ligt van de Maas dan gebruikelijk, omdat het met Weeze is geruild. We lopen door een landelijk terrein richting grens en komen bij het dorp Hassum. Hier vond in WOII de operatie "Veritable" plaats. De duitsers noemen het zelf terecht de Schlacht im Reichswald. In die paar dagen in maart 1945, vielen hier 61,000 doden en werden er uiteindelijk 52,000 duitsers krijgsgevangen gemaakt. Een belangrijke rol speelt ook de spoorlijn Boxtel-Wesel waar we overheen komen. Was het in de oorlog een belangrijke goederen verbinding voor de krijgsmachten, voor de eerste oorlog reden hier de internationale D-treinen van Berlijn naar London via Vlissingen. Goch en Gennep waren de grensplaatsen. De verkeersbrug bij Gennep was destijds een 300m lange spoorbrug, waar destijds enorm om gevochten is. De grote spoorloc die in Gennep staat herinnert nog aan het stoomtijdperk met de "Blauwe Brabander" zoals de rijtuigen werden genoemd. Veel tsaren en diplomaten maakten er gebruik van, want vliegen was er nog niet bij. In maart 1945 is bij Wesel de spoorbrug opgeblazen en het Duitse stuk was klaar.
We steken de Niers over bij Siep en passeren de Viller Mühle. Dat is een groots fabriek terrein, waar oorspronkelijk een graan- en oliemolen (1291) stond, waarvoor de Niers de energie leverde. Dat werd later een stoomfabriek die met een spoorlijntje met de hoofdlijn Boxtel-Wesel was verbonden om de granen en oliën te transporteren. Nu riekt het naar industrieel erfgoed, maar het is eigenlijk wel een rotzooitje.
Eenmaal de Niers overgestoken lopen we verder langs de zuidrand van het Reichswald. Het is met zijn 5400ha het grootste Niederrheinische bos. Het is heel duits aangelegd met al die kaarsrechte paden en lange hekken met zo nu en dan klapdeurtje. Aan de rand is het mooi lopen richting Jansberg met zijn bijbehorende beek. Het is een klein gebied van 250ha, maar wel bijzonder, omdat hier de eindmorenen het stuwenlandschap markeren met prachtige beekjes en paden. Ook de Romeinen hebben hier van het landschap genoten, want we komen vlak langs de resten van een romeinse villa. Al met al een waardige afsluiting van de rondgang om Limburg en al die andere provincies.

Door de Maasduinen

187. Arcen - Siebengewald at EveryTrail

Een prachtige wandelingen met één grote aaneensnoering van natuurgebieden die onder de naam Maasduinen te boek staat. Vroeger heette het ook De Hamert, maar dat was vooral het meer zuidelijke stuk, waar we de tocht beginnen.
We passeren het Gelderns Niers kanaal, wat een vrij bijzonder water is omdat niemand weet of het nou gegraven of dat het zich zelf een weg heeft gebaand naar de Maas. Het hoogteverschil is voor Nederlandse begrippen namelijk groot: 7m. Het levert er een bijzondere flora op.
De Hamert bestaat net zoals het Meinderswegpark uit verschillende lagen. 't Is hier minder prominent, maar wel heel erg mooi. Je vindt hier veel plassen, heidegebeiden en natuurlijk veel bos. Je vindt hier ook één van de grootste grafheuvels van het gebied: Het Vorstengraf. Het ligt op het hoogste punt en kijkt uit over de vlaktes. Het is niet blootgelegd, maar door archeologen gesampled. Verstandig, je bewaart op deze manier de heuvel voor later,
Wanneer we langs het grootste meer, het Reindersmeer zijn getrokken (je kunt er met een speciaal bootje overheen steken) lopen we enkele kilometers door een vlak heide gebied. Hier waan je je echt in de duinen. Het is wel zo dat we hier op een km hemelsbreed van het vliegveld Weeze lopen. Het wordt meer door de Nederlanders dan door de Duitsers gebruikt. Prijsvechters als Ryanair hebben hier hun thuishaven. De omwonenden balen er natuurlijk van al die herrie, maar de Hollanders zijn er blij mee met zo'n goedkoop alternatief.
Om de grens te kunnen blijven volgen moeten we helaas de Maasduinen verlaten voor Siebengewald. Bij de conventie van Wenen is dit uiteindelijk aan Nederland toegevoegd, waar door de grens hier niet meer zo mooi met de Maas meeloopt. Die grens was namelijk bepaald op een afstand tussen 800 en 1000 Rijnlandse Roeden en dat was volgens de toen geldende technologie de afstand die een kanonskogel kon afleggen. De Pruisen konden dan niet vanf land de scheepvaart op de Maas bedreigen. Het is dus handig te weten wat een Rijnlandse Roede is. Je hebt heel veel roeden (zelfs een oppervlakte maat) die afhankelijk van de streek waarin je woonde varieerde van 3,5 tot 5,7m. Het is opvallende dat de Belgen de langere roedes hebben. Zo'n roede is onderverdeeld volgens het twaalftallig stelsel in 12 voeten en 144 duimen of 1728 lijnen. In 1808 werd de Rijnlandse Roede tot standaard uitgeroepen, ze mat 3,767 meter. De landmeters gebruikten hem al lang en in Leiden stonden de inkepingen in de deur als calibratie. Toen de Fransen in 1815 waren weggetrokken, hadden ze in Wenen nog geen behoefte aan het metrieke stelsel, dus daar werd alles in roeden afgesproken. Een jaar later in 1816 werd het metrieke stelsel toch ingevoerd. 't Was gewoon een stuk handiger. De roede kreeg toen de lengte van 10m en is echt afgeschaft in 1937. Een hoop verwarring minder dus.
Siebengwald ligt dus buiten het 1000 roeden gebied en is vooral beroemd geworden door het aantreffen van een 7ha grote hennepkwekerij in 1996 die achter maisplanten was verborgen. In een paar uur werd het miljoenenbedrijf verhakseld.

Langs de tuinen van Noord Limburg en een verloren kanaal

186. Venlo - Arcen at EveryTrail


Het was toch wel spannend hoe Venlo te verlaten. Dat valt meer dan mee. We lopen namelijk door het Julianapark en het Burgemeester Bergerpark. Door deze parken loopt de Rijnbeek, waar de buizerds je om de oren vliegen. De Rijnbeek is vooral interessant, omdat het beekje deel uit maakte van het grote plan om de Rijn hier met de Maas te verbinden. Dat moest de Fossa Eugemania worden, een handgegraven kanaal. De Spanjaarden wilde namelijk de Hollanders de handel afsnoepen door een goede verbinding te maken tussen Schelde, Maas en Rijn. In Limburg liep het geheel via Venlo, Stralen, Arcen en Walbeck, om vandaar via Geldern en Rheinberg de Rijn in te duiken. Het zou gelijk een mooie verdedigingswal moeten vormen, want de Hollanders hadden er wel strijd voor over om Rotter- en Amsterdam te handhaven. Het is er allemaal nooit van gekomen. Met name het Limburgse stuk stagneerde behoorlijk vanwege overvallen en financiële tekorten (jawel: de zilvervloot was ingepikt door hollanders). Toen Fredrik Hendrik na diverse pogingen van zijn voorganger Maurtis Venlo had bezet, was het gedaan met de verdere uitvoer. Ook in de Franse tijd wisten de Hollanders hun steden te blijven bevoordelen.
We lopen niet langs de loop, maar passeren wel de bosrijke gronden langs de grens.
Van het oude Venlo is niet veel overgebleven na de oorlog. Het was van huis uit een belangrijke handelsstad vanwege de overslag van goederen die hier moest plaatsvinden omdat de Maas nogal sterk stroomde. Het is vaak verwoest en afgebrand. Ook in WOII was Venlo het eerst aan de beurt om door de Duitsers onder de voet te worden gelopen.
Venlo kende ook het Bisoscoopconflict. In 1933 sloot het gemeentebestuur alle bioscopen omdat de jeugt (onder de 18) naar de film mochten van de Nederlandse Bioscoop bond. De Clerus vond dit allemaal maar verwerpelijk, want dat druitste tegen de wet in. Het duurde wel tot 1939 voordat er een keuringswet kwam die alles regelde.
We passeren tijdens de tocht Arcen. Het is hier zeer bosrijk, met veel recreatie parken. Ik kwam terecht in het terrein van de thermaalbaden. Van de natuur houd je dan weinig over met al die huisjes, maar met de Kasteeltuinen van Arcen is het wel een belangrijke economische motor voor dit plaatsje.
De tocht eindigt bij de Hamert. Eén van de grootste natuurparken van Limburg en Nederland.

Langs Swalm en door ruige bossen

185. Swalmen - Venlo at EveryTrail

Een prachtige wandeling. We moeten iets investeren vanaf de beide stations in Swalmen en Venlo, maar dan heb je ook wat.
We beginnen in Swalmen en passeren de Hilkens Veevoederfabriek (tegenwoordig paardenvoer) met een reliëf van Sint Lucas (Sjeng Verstappen) die de armen te eten geeft. Normaal is St Lucas de beschermer van kunstenaars, dus wat ie hier te zoeken heeft is niet duidelijk, laat staan veevoer voor de hongerigen.
We komen bij de Swalm. Het riviertje van 45km wordt steeds mooier naarmate je meer stroomopwaarts loopt en in Nederland blijft, want over de grens is het gekanaliseerd. We passeren ook de landweer "De Wolfsgraaf". Deze defense-wall datert van 1650 en ging als volgt: graaf 2 evenwijdig diepe sloten van 2 meter diep en maak een wal van de aarde er tussenin. Beplant die wal met doornen en ander dicht gewas. Daar kwam je zonder tank niet zo maar door. Bij de doorgangen was een wacht of een tollenaar.
Vanaf het riviertje lopen we naar de grensbossen van de Bondsrepubliek en passeren een enorm hek, wat ons kilomers lang aan de oostzijde vergezeld. We lopen hier langs het voormalige munitiedepot Brüggen (12km2), wat na de oorlog in 1947 is opgebouwd. Er lag gemiddeld zo'n 50,000 ton opgeslagen voor het geallieerde Britse leger. Het hoogtepunt, of eigenlijk dieptepunt, was in 1990 tijdens de eerste golfoorlog, toen er wagonladingen munitie moesten worden overgeslagen. Het is nu een natuurgebied, want in 1996 is het aan de Duitsers overgedaan.
We lopen verder door de Duitse bossen over uiterst wilde paden die door zwijnen zijn omgeploegd en komen aan bij de Witte Stein in de gemeente Reuver. De steen is er niet meer. Je vindt er nu een cafe-restaurant.
Ter hoogte van Belfeld kun je braaf langs het saaie grenspad lopen, maar je kunt ook de bossen in over spectaculaire paadjes en kronkelende beekjes over behoorlijke hoogteverschillen. Er lopen hier zoveel paadjes, dat de GPS wel handig is om de koers enigszins vast te houden. We komen aan bij de Eekhoorn. Er is hier een camping en een mooie weidevlakte die te boek staat als galgenveld. Op aanraden van een wandelaar ben ik die dwars overgestoken om verder richting Venlo te geraken.
Het Pieterpad loopt hier ook. Het volgt de veiligere grenspaden. Het is ook omgelegd vanwege de verse A74/A61 snelweg. We lopen over het kersverse viaduct naast een wildwissel. Het is mooi te zien, hoe wild, mens en natuur wordt gescheiden om de snelweg over te steken. We moeten namelijk langs allerlei hekafscheidingen om dat te bereiken.
Eenmaal de A74 overgestoken wachten ons nog een aantal mooie verrassingen.
De eerste verrassing is het voormalige trappistenklooster in Ulingsheide. Het is eigenlijk een heel recent klooster, dat is voortgekomen uit een door monniken bezette boerderij. In 1933 mochten ze zich klooster noemen. Maar zoals monniken eigen was de aanwas te gering om dit grote complex in stand te houden. In 1972 was het gedaan. Nu zit er de Emmaus beweging. Het zijn woongemeenschappen, die kringloopwinkels beheren, en daarmee in hun levensonderhoud kunnen voorzien (slim, slim..).
De tweede verrassing is het Jammerdal. Het is een volledig heringericht gebied waar zich oorspronkelijk zandafgravingen bevonden. Nu zijn er mooie vennetjes en kun je door de bossen naar het Bilderberghotel lopen. Vanaf daar wordt het meer asfalt en moeten we ons langs de sporen naar het station Venlo begeven.

Door Park Meinweg

184. Vlodrop - Swalmen at EveryTrail

Een echt natuurwandeling door het 18km2 grote natuurgebied van de Meinweg. Het gebied kent vele verschijningsvormen, maar het terrassenlandschap is toch wel het mooist.
We beginnen de wandeling in Vlodrop en passeren hier de maasrivier de Roer, niet te verwarren met de Ruhr die van de Rijn afkomt. Onze Roer is toch165km lang en ontspringt in de Haute Fagne in België en komt via Monschau bij Vlodrop Nederland binnen. Het was met al die mijnbouw destijds een smerige rivier. Nu zwemt de zalm er weer. Voordat we het natuurpark betreden passeren we eerst nog de Effelder Waldsee. We lopen aan de noordkant van dit meer precies langs de grens. Hier is het meer mooi, aan de zuidkant is er recreatiestrand. We lopen langs de Rothenbach; het ligt prachtig te meanderen als grens.
Via de IJzeren Rijn komen we het park binnen. De IJzeren Rijn is de meest ongebruikte spoorlijn met de meeste geschiedenis.  De lijn dateert uit 1879 en is een uitvloeisel van het IJzeren Rijn verdrag, dat Belgie na haar zelfstandigheid doortochten moest verlenen door Nederland naar Duitsland. In de loop der jaren werd het gebruik minder en vanaf de vijftiger jaren tot aan 1992 stierf het vervoer uit. Maar de Belgen vroegen reactivering van de lijn aan. Het Duitse Rijk is nu eenmaal een belangrijk land, ook voor de Belgen. Er is nu een enorm getouwtrek gaande, waarbij niet alleen Nederlands Belgische belangen een rol spelen, maar ook Waalse en Vlaamse, want de Walen vinden dat hun Aken spoorroute onder Vaals best voldoet. Het zou maar werkgelegenheid kosten voor de provincie Luik. Voor Antwerpen ligt het spoor gunstig, dus iedereen denkt mee over de tracés na.
Eenmaal onder het spoor door gewandeld, komen we in een groot natuurgebied, wat opvalt door bossen en terrassen. We lopen hier over een breuklandschap: de roerdalslenk. Het is de reden dat hier heel soms de aarde beeft met als record de beving van 13 april 1992. Score: 5,8 Richter.
Het slenkengebied is er ook de oorzaak van dat hier mijnen zijn ontstaan. De Beatrixmijn was hier de nieuwste en modernste mijn die Nederland ooit bouwde, maar die nooit in gebruik is genomen. In 1962 was Nederland er klaar mee. Een 700m diepe schacht van de mijn zit nu vol water voor een duikschool.
Midden in het park bevindt zich een omgebouwd klooster. Het is een Universiteit, en wel van die van de Transcendente Meditatie (TM). Maharishi Yogi stichtte hier zijn centrum op in 1990. De Beatles waren een grote fan hem en kwamen regelmatig langs. Maharishi beweerde dat TM beoefening grote invloed heeft op de mensheid. Met woordklanken (Mantra's) kun je jezelf in een hogere geestelijke toestand brengen, waarbij sommigen zelfs geloven dat je kunt gaan zweven (hoppen of levitatie). TM is één van de vele manieren om jezelf wat rust te gunnen in deze jachtige maatschappij.
We verlaten het park via de Zeveneheuvelenweg die dwars door de bossen richting Swalmen voert. Een dorpje met prehistorische wortels.

Stille Wegen

183. Nieuwstadt - Vlodrop at EveryTrail

Een wandeling die langs de grens voert langs uitgestrekte velden en zo nu en een bos. Het valt op hoeveel grenspalen hier wel niet staan. Op sommige stukken nabij Haaren zie je er wel vijf in één oogopslag.
We beginnen de tocht in Nieuwstadt. Of het nou echt een vestingstad was, valt te betwijfelen, maar het had wel de potentie. We steken de afwateringsbeek De Vloedgraaf over en komen in het Duitse Isenbruch en lopen dan langs Schalbruch. Het zijn wel oude plaatsjes, maar er is niets van terug te vinden. Beide plaatsjes maken deel uit van de Gemeente Selfkant, het meest westelijke gedeelte van de Bondsrepubliek, waarvan diverse stukken na de oorlog door Nederland waren geannexeerd.
We schampen nog net Koningsbosch (De Boesj) om daarna via de grens naar Waldfeucht te lopen. Ik weet niet wat het is met die Duitse plaatsjes, maar ze missen toch dat schilderachtige van de Nederlandse dorpen. Dat neemt niet weg dat Waldfeucht heel oud is, een beloopbare grachtenwal heeft en een heus Slot, wat nu als gemeentehuis dienst doet. Ook hier vind je geen oude kerken.
Ook hier staat de tijd niet stil, want je struikelt hier over de oranje fiberkabels, die door een Nederlands bedrijf worden aangelegd. Heel Kreis Heinsberg, waar Selfkant en Waldfeucht weer deel van uitmaken gaat digitaal.
Bij Haaren komen we aan de grens een bijzonder kerkhof tegen. Ik dacht eerst dat het een oorlogskerkhof was, maar dat is niet het geval. De ontwerper had bepaald dat, onder het mom van: voor de dood allen verschillend en na de dood allemaal gelijk, alle perken en vooral kruizen (wit) hetzelfde moesten zijn. Zelf de paddenstoel moest worden uitgebannen en dat valt niet mee als je dorp Waldfeucht heet. Ik geloof dat ze hem nu hebben toegestaan, want er was geen houwen aan natuurlijk.
Ten hoogte van Voorst lopen we langs een moerasachtig bos langs en daarna langs de Kitschbach die over 500m de grens met Nederland en Duitsland vormt.
We naderen Vlodrop. Pas op het is net zoals Geldrop geen Vlodorp. We spreken van een methatese oftewel een medeklinkerverwisseling. De bewonders vonden dat destijds makkelijker uit te spreken. De Martinuskerk (1926) torent als een machtig gebouw uit het landschap. De witte nepraampjes zijn opvallend en het gebouw is opvallend groot voor zo'n klein dorp, maar dat heb je wel meer met kerken.
De wandeling eindigt bij het beeld van schoolmeester Gerard Krekelberg, dichter van het Limburgs volkslied "waar in 't bronsgroen eikenhout". Het feit dat het pas dateert van 1909, illustreert de jonge geschiedenis van de Limburgers, die met dit lied wilde aantonen dat ze toch ook bij Nederland hoorden. Het laatste couplet is zelfs een hommage aan de oranjes: "Waar aan 't oud oranjehuis, 't volk blijft hou en trouw....". Heel Limburg, dus ook de Belgen zingen dit lied, maar van dat laatste couplet moeten de Belgen niets hebben. Daarbij, de tekst is Nederlands, dus de Limburgers gaan wel heel diep met dit lied.